က်ဳပ္တုိ႕ ႏုိင္ငံ ေရေျမ အေနအထားက သဘာ၀ သယံဇာတ ေပါၾကြယ္၀တဲ့ ႏုိင္ငံ ေလးပါ ။ အဂၤလိပ္လတ္ထက္ ဂ်ပန္လတ္ထက္ ေခာတ္အဆက္ဆက္ ကြ်န္ႏုိင္ငံ ျဖစ္ခဲ့ တဲ့ တုိင္းျပည္ဆုိလဲ မမွားပါဘူး ။ ကြ်န္ျဖစ္ပီ ဆုိမွ တုိင္းျပည္ သယံဇာတေတြ ထုတ္ယူၾကတာေပါ့ ။ အဂၤလိပ္လည္း ထုတ္ယူ ဂ်ပန္လည္းထုတ္ယူ သည့္တုိင္ေအာင္ မကုန္ႏုိင္ပဲ ေပါၾကြယ္၀တဲ့ ႏုိင္ငံေလးပါ ။ လြတ္လပ္ေရးရပီး စစ္အစုိးရလတ္ထက္မွာလည္း လုပ္ပုိင္ခြင့္ရသူ ခရုိနီလုပ္ငန္းရွင္ေတြ ထုတ္ယူၾကျပန္ေရာ ။ ကြ်န္း သစ္ေမႊး ေရနံ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔ ေပါၾကြယ္၀ တဲ့ ႏုိင္ငံျဖစ္ေပမယ့္ ျပည္သူေတြ မွာ ဆင္းရဲတုန္း မြဲတုန္း ပါပဲ ။ အံ ၾသ စရာေတာ့ မဟုတ္ ဘူး ဗ် ။ ေခာတ္အဆက္ဆက္ ကြ်န္ျဖစ္ခဲ့ ၾကတာ ကုိး ။ ျပည္သူ တုိင္းေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး ။ အကပ္ေကာင္းတဲ့ သူေတြၾကျပန္ေတာ့ လည္းအစင္ေျပ ၾကျပန္ေရာ ဗ် ။ တရားေတာ့ က်ဘုိ႕ ေကာင္းတယ္ ဗ် ။ ဆင္းရဲခ်မ္းသာ ဆုိတာ ဘယ္ေတာ့ မွ မညီ မွ် ႏုိင္ပါဘူး ။ လတ္ေတာင္အတုိအရွည္ မညီမွ်တာ လူဆုိေတာ့ ဘယ္ေျပာေကာင္းမလဲ ။ က်ဳပ္တုိ႕ ျပည္သူေတြ ပညာေတြ နိမ့္က် ခဲ့ ၾကတာကုိး ။ ဟုိတုန္းကဆုိ ဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္း ပညာေရး ေလာက္သာ သင္ခဲ့ၾကရတာ ။ လြတ္လပ္ေရးရ ေတာ့ ေက်ာင္းေတြ ေဆာက္က်ေရာ ဗ် ။ ဒါေပမယ့္ စိတ္ပ်က္စရာေကာင္းတာ စာသင္ေက်ာင္းေတြကုိ စစ္ အစုိးရလတ္ထက္မွာ ရြာတုိင္းမွာ မေဆာက္ႏုိင္ပါဘူး ။ ခုထက္ထိ ပါပဲ ။ စာသင္ေက်ာင္းမရွိတဲ့ ရြာေတြ အုပ္စုေတြ အမ်ားၾကီးပါ ။ ေက်းရြာ အခ်ဳိ႕ ေခါင္ခုိက္တဲ့ ရြာအခ်ဳိ့ၾက ေတာ့လည္း ကုိထူကုိထ စာသင္ေက်ာင္း တဲ့ ။ ရပ္ရြာ လူၾကီး ေတြကုိထူကုိယ္ထ ေဆာက္လုပ္ၾကရတာ ကုိး ။ ထရံကာ ဓနိမုိး ရုိင္လုလု ေက်ာင္းေလးေတြ ။ တစ္ႏွစ္တစ္ခါ အမုိးေတာင္မမုိး ႏုိင္တဲ့ ေက်ာင္းေတြ ဆုိရင္နင့္စရာပါပဲ ။ အစုိးရက လမ္းေဘးေက်ာင္းေတြသာ ဦးစားေပးစနစ္နဲ႕ ျပဳျပင္ေနၾကေတာ့ ေတာေက်ာင္းေတြ မ်က္ႏွာငယ္ၾကပါတယ္ ။ ျပည္သူေတြ ဘာေၾကာင့္ ဆင္းရဲလည္း ဆုိျပန္ေတာ့ ပညာ မတတ္ၾကလုိ႕ပါ ။ လတ္မွတ္ေတာင္ ေကာင္းေကာင္း မထုိးတတ္ သခၤ်ာဆုိေ၀း လာေ၀း ။ ေကာင္းေကာင္းမတြက္တတ္ တဲ့ ျပည္သူေတြ အမ်ားၾကီး ဗ် ။ က်ဳပ္တုိ႕ ျမန္မာလူမ်ဳိး ျဖတ္္ထုိးဥဏ္ေတာ့ ေကာင္းၾကပါတယ္။ တစ္ကယ္ျပဳျပင္သင္ၾကား မယ္ဆုိ ျမန္မာလူငယ္ ပညာရွင္ေတြ ေပါမ်ားလာမွာ မလြဲပါဘူး ။ အစစအရာရာ အစုိးရကုိလႊဲခ်ျပန္လည္း မဟုတ္ျပန္ပါဘူး ။ ျပည္သူေတြလည္း အမ်ားၾကီးလုိပါတယ္။ စီးကမ္းမရွိတဲ့ ျပည္သူေတြလည္း အမ်ားၾကီး ဗ်။ က်ုပ္တုိ႕ႏုိင္ငံ တုိးတတ္ဘုိ႕ဆုိတာ စိးကမ္းကလည္း အေရးၾကီးပါတယ္။ စီးကမ္းေကာင္းမွ လူမွဳဘ၀တုိးတတ္မွာ ဗ် ။ က်ဳပ္တုိ႔ ျပည္သူေတြ ပညာနည္းပါး က်ေတာ့ အရာရာကုိ မ်က္စိသူငယ္ နားသူငယ္နဲ႕ ယုံလြယ္ခဲ့ၾကပါတယ္ ။ ယုံလြယ္ေတာ့ အလိမ္ခံၾကရပါတယ္ ။ လူလိမ္ေတြရဲ႔ လိမ္လည္ခ်င္း အစုိးရရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးေပၚလစီ လိမ္လည္မွဳ႕ေတြပါခံ ၾကရတယ္။ ယုံလြယ္ၾကတာကုိး ။ လမ္းေဘး မ်က္လွည့္ေတြ ရဲ လိမ္လည္မွဳကုိ ခံေနၾကရတာလည္း ရယ္စရာၾကီး ။ အဓိအဆုိးဆုံး ဘာမဟုတ္တဲ့ ေယာက္်ားစင္စစ္ကေန မိန္းမလုိ၀တ္စားထားတဲ့ အေျခာက္ေတြရဲ႔ အလိမ္ခံရတာ အဆုိးဆုံး ။ ဘယ္ေလာက္ဆုိးလုိက္လဲ ဗ်ာ ။ နတ္ ေမး ေဗဒင္ေမး တာကလည္း က်ုပ္တုိ႔ ျပည္သူေတြရဲ႔ ယုံၾကည္မွဳ ဆုိေပမယ့္ လိမ္ဇတ္ၾကီးကုိ သိသိၾကီးၾကီးနဲ႕ ဘာေၾကာင့္ ယုံေနၾကတာလည္း ဗ်ာ ။ နတ္ပြဲေတာင္ ေပွ်ာ္ ပြဲ ရုိးယာပြဲ ဘာေတြမွန္းမသိပါဘူး ။ က်ဳပ္တုိ႕ ျပည္သူေတြ အသိပညာေတြနည္းပါး ၾကတာကုိး ။ နတ္ေတြကေတာ့ အမ်ားၾကီးပါပဲ ဗ်ာ ။ က်ဳပ္သိတာေတာင္ ( ၁၀၇ ) မင္းေလာက္ရွိတယ္ ဗ် ။ ဒါေတြက အေရးမၾကီးပါဘူး ။ ဆင္းရဲတာလည္း အဓိကအခ်က္အေန နဲ႔ ပါတာေပါ့ ဗ်ာ ။ က်ဳပ္ကေတာ့ မယုံေရးခ်ာ မယုံ ပါဘူး ဗ်ာ ။ ဘုရားေဟာတဲ့ တရားအရ ဘ၀ေပးက့မေကာင္းလုိ႕ အေျခာက္ျဖစ္ေနၾကတာ သူတုိ႕ စကားကုိယ္ဘာလုိ႔ ယုံေနၾကရမွာလည္း ။ ေတာရြာေတြမွာ အယူသည္းမွဳက ခုထိရိွတုန္းပါပဲ ဗ်ာ ။ ဘာမဟုတ္တဲ့ အေျခာက္မေတြ စကား ယုံၾကမွေတာ့ ကုိယ္ေရာင္ကုိ၀ါ ထည္၀ါတဲ့ လူေတြစကားေတာ့ ေျပာမေနပါနဲ႔ ယုံၾကည္ၾကမွာ မလြဲပါ ။ ျပည္သူေတြ မွာ ေနာက္တစ္ခ်က္ရွိပါေသးတယ္ ။ ယုံလြယ္ရုံတင္မဟုတ္ အေပွ်ာ္အပါး ခုံမင္ာကပါတယ္ ။ လူဆုိတာ ေပွ်ာ္ခ်င္ပါး ခ်င္တဲ့ လူဆုိေပမယ့္ မ်ားလြန္းေတာ့ လည္းမေကာင္းပါဘူး ။ အဓိက အိမ္ေထာင္ဦးစီး အေဖေတြေပါ့ ဗ်ာ ။ သားသမီးေက်ာင္းထားဘုိ႕ ထက္ အေပွ်ာ္အပါးကုိ ပုိမမတ္ေမာတဲ့ အေဖေတြအမ်ားၾကီး ပါ။ အရက္ဆုိင္ နဲ႔ ဘီယာ ဘားေတြမွာသာ အခ်ိန္ကုန္ပီး သားသမီးနဲ႔ မိသားစုအေရးကုိ ပစ္ထားလုိက္ၾကတာ ရင္နင့္စရာပါပဲ ။ ကေလးငယ္ငယ္ ညီငယ္ညီမငယ္ေတြ ပညာသင္ရမယ့္ အရြယ္စီးပြားရွာေနလုိက္ၾကတာ သနားစရာေတြပါ ။ ကေလးငယ္ေတြ ေနာင္ေရးကမေတြး ၀င့္စရာ ပါ ။ လူ႔အရင္းအျမစ္ေတြ ဆုံးရႈံးေနၾကပါတယ္ ။ က်ဳပ္တုိ႕ ႏုိင္ငံမွာ ။ အစုိးရက ဘာလုပ္ေပးႏုိင္သလဲ ။ ျပည္သူေတြ ဆင္းရဲ ဒါေတြပါတယ္။ ႏုိင္ငံ မွာပညာ ရွင္မရွိ့လုိ႕ ျပည္သူဆင္းရဲတာ ဆန္းေတာ့မဆန္းပါဘူး ။ ပညာရွင္ေမြးထုတ္ေပးမယ့္ အစုိးရေက်ာင္းေတြ ၾကည့္ျပန္ေတာ့ လည္း ။ ေငြနဲ႕ ရင္းပီး ေက်ာင္းထားေနရတဲ့ မိဘေတြ အမ်ားၾကီး ။ အျပင္ေက်ာင္းေတြ ေပၚလာေတာ့လည္း ပုိဆုိးျပန္ေရာ ။ တုိင္းျပည္တုိးတတ္တာ အားေပးပါတယ္။ အနစ္မပါတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ မွဳၾကေတာ့ ျပည္သူကုိ မထိေရာက္ပါဘူး ။ ပညာေရးနဲ႕ စီပြားေရးနဲ႕ ဆုိင္တယ္ ဗ် ။ စီးပြားမေကာင္းလုိ႕ ထမင္းေတာင္နပ္မမွန္တဲ့ မိသားစုေတြ ၾကေက်ာင္းထားဘုိ႕ ေ၀းလာေ၀း ။ လမ္းေဘးေပါ့ ဗ်ာ ။ ဆရာ ဆရာမေတြလည္း မလုိက္နုိင္တဲ့ ေက်ာင္းသာေတြအတြက္ က်ဴရွင္သင္ၾကျပန္ေရာ ။ သူတုိ႕ေျပာေတာ့လဲ အဟုတ္ ။ အစုိးရလစာ မေလာက္ငွ လုိ႕ေပါ့ ။ လူဆုိတာ အျမဲ တန္းလုိအပ္ေနတဲ့ အမ်ဳိးဆုိေတာ့ လည္း မေျပာသာပါဘူး ။ သင္ၾကားေရးစနစ္မွာ ဆရာဆရာမေတြ မွာလည္း အဓိကက်ပါတယ္။ ေက်ာင္းသားနားမလည္တုိင္းသာ က်ဴရွင္သင္ရမယ္ဆုိရင္ေတာ့ ဗ်ာ ။ ဒီေခာတ္ထဲ ကေလးေတြ အရမ္းသနားဘုိ႕ေကာင္း လာတယ္ ဗ် ။ အားလပ္ခ်ိန္ ကစားခ်ိန္ဆုိတာ ေ၀လာေ၀း ။ေက်ာင္းကျပန္ က်ဴရွင္ က်ဴရွင္ကျပန္ ေက်ာင္း လုံးခ်ာလုိက္ေနတာ ဗ်ာ ။ ( ၈ ၉ ၁၀ ) တန္းဆုိ ထားပါ ။ ခုေတာ ့ သူငယ္တန္း တစ္တန္း ေတြေတာင္ ျပိဳင္ဆုိင္ မွဳ ေတြနဲ႔ အျပိဳင္ေက်ာင္းထားလာၾကပါတယ္ ။ တတ္ေစခ်င္ၾကတာ ကုိး ။ ျပိဳင္ဆုိင္မွဳကလည္း မိဘနဲ႔ ကေလးေတြပါမဟုတ္ေတာ ။ ဆရာ ဆရာမေတြပါ ျပုိင္ဆုိင္လာ ၾကတာ ဗ်ာ ။ သူ က်ဴရွင္လာ မွ ငါ့က်ဴရွင္လာမွ ပဲစာေမးပြဲေအာင္ေတာ့ မလုိ လုိ ။ မျဖစ္သင့္ပါဘူး ။ ေက်ာင္းမွာ စာသင္တာ ေပါ့လာၾကတယ္။ ေဟးလား၀ါးလား သင္ရင္ေတာ့ ေက်ာင္းသား အလုိလုိက္သလုိျဖစ္ေနမွာ ။ က်ဳပ္ျမင္တာေတာ့ ေက်ာင္းဆရာ ဆရာမေတြက က်ဳပ္တုိ႕ေခာတ္နဲ႕ သိပ္ကြာသြား ပါပီ ။ အခ်ဳိ့ဆရာ ဆရာမေတြဆုိ ေက်ာင္းသားနဲ႕ တန္းတူ သာသာေလာက္ရွိတာဆုိေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြ ဘယ္ခန္႔ၾကေတာ့ မလဲ ။ ထားပါ ။ အဓိက ပညာေရးဆုိေတာ့ ေကာင္းပါတယ္။ ေငြ လုိက္ႏုိင္မွ ဆရာ ဆရာမ ျဖစ္တဲ့ ေခာတ္ေလ ဗ်ာ ။ ျပည္သူေတြ အသိပညာ နိမ့္ က်တာလည္း ဒါေတြပါတယ္။ ျပည္သူေတြ ဆင္းရဲ ၾကတာ အစုိးရနဲ႔ ပုိဆုိင္တယ္ဆုိ လည္း မမွားပါဘူး ။ အခမဲ့ ေက်ာင္းပညာ ေရးသာဆုိတယ္ အစင့္စင့္ ခ်စားေနၾကေတာ့ ေသေအာင္ ျပဳျပင္ က်ဳပ္ေတာ့ မထင္ပါဘူး ။ ႏုိင္ငံေတာ္အစုိး ရအေနနဲ႔ ျပည္သူတုိင္း ကုိ အဆင့္မွီတဲ့ ပညာေရးစီမွန္ ခ်က္ေတြ ေရးစြဲေစခ်င္ပါတယ္ ။ ေက်ာင္းပီး လုိ႕ေရာင္ခ်ာခ်ာ နဲ႔ လူငယ္ေတြေပါတဲ့ က်ဳပ္တုိ႔ ႏုိင္ငံ မွာ ဆင္းရဲတာေတာ့ ေျပာစရာ မရွိ့ပါဘူး ။ ေက်ာင္းေတြက သင္ၾကားေပးတာ စာ ေတြပါပဲ ။ ပညာပါပဲ ။ လတ္ေတြ႔မဟုတ္ ပါဘူး ။ လတ္ေတြ ပညာေရးဆုိရင္ေတာ့ တစ္မ်ဳိး ။ ေက်ာင္းပီးလုိ႕ အလုပ္ေရွာက္ေတာ့လည္း ရုိက္သတ္လုိ႔မကုန္ေအာင္ ေပါတဲ့ ဘြဲ႔ရေတြကအမ်ား ၾကီး ။ လူတုိင္းကုိ အလုပ္မေပး ႏုိင္ၾကပါဘူး ။ လူငယ္ေတြ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ မွမရၾကတာ ။ ၀ါသနာ ပါတာ မွမလုပ္ၾကရတာ ။ ေယာင္ေျခာက္ဆယ္ေတြ မ်ားတာေတာ့ မဆန္းပါဘူး ။ အစင့္စင့္ ခ်စားမွဳ အကပ္ဆုိတာကလည္း လူငယ္ေတြက်ဳိးစား မွဳ ေလ်ာ့က်ေစပါတယ္။ အစုိးရကလည္း ျပည္သူေတြအေပၚ ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ ဆႏဒ နဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလည္းေပး မယ္ဆုိရင္ ေတာ့ ဗ်ာ ။ ျပည္သူက လည္း ကုိင္းကြ်န္းမွီ ကြ်န္းကုိင္း မွီ က်ုိးစားၾကရင္ေတာ့ က်ဳပ္တုိ႔ တုိင္းျပည္တုိး တတ္မွာ ပါ ။ က်ဳပ္ကလည္း ျဖစ္ေစခ်င္တာေတြ ေလွ်ာက္ေရးေနမိတာ ။ လူေတြ ျဖစ္ခ်င္တုိင္း ျဖစ္ခြင့္ ရ ၾကရင္ေတာ့ စာေရးဆရာ ဦးသုခ ဘ၀သံသရာ သီးခ်င္းကုိ ဘယ္ေရးေတာ့ မလဲ ဗ်ာ ။